با یک مطالعه کوچک در تاریخچه فرش متوجه می شوید، این پوشش کف با فراز و نشیب های زیادی مواجه بوده تا به شکل فرش های امروزی در بیاید. در گذشته اولین زیر اندازها از پوست حیوانات بوده و به مرور به کمک دباغی و دیگر روش ها تبدیل به زیر اندازهای راحت تری شده اند. به جرات می توان گفت گلیم فرش اولین زیر انداز بوده که به مرور تبدیل به فرش های دستبافت و ماشینی شده است.
همانطور که می دانید فرش ماشینی دارای تنوع بالایی در طرح و رنگ است، اما از انواع مختلفی تشکیل شده که می توان فرش ماشینی را در دسته های مختلفی از جمله گلیم فرش، فانتزی و... قرار داد. فرش های فانتزی زیر مجموعه فرش مدرن بوده و این فرش ها نیز تنوع بالایی دارد. در این مقاله قصد داریم به مقایسه فرش ماشینی فانتزی و گلیم فرش بپردازیم خالی از لطف نیست تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
گلیم فرش چیست؟
گلیم اولین پوشش و زیر انداز در گذشته بوده تا انسان را از رطوبت و سختی های سطح زمین محافظت کند. در گذشته گلیم دارای ظاهری ساده و از رنگ های شاد و بدون هیچ طرح پیچیده ای بافته می شد. در گذشته برای بافت گلیم پشم گوسفند را تابیده و به نخ تبدیل می کرند و سپس در دستگاه بافت گلیم که شبیه به دار قالی بافی می باشد، نخ تارو پود را به هم می بافتند. معمولا گلیم فرش بدون پرز تولید می شود. اما گلیم فرش های ماشینی نسبت به فرش های فانتزی ماشینی دارای تفاوت های عمده ای می باشد. که در ادامه به بررسی این تفاوت ها می پردازیم.
مقایسه گلیم فرش و فرش ماشینی فانتزی
فرش ماشینی فانتزی با گلیم فرش نتفاوت های عمده ای در طرح، نوع بافت و نوع مواد اولیه دارد. در اولین نگاه متوجه تفاوت عمده فرش فانتزی و گلیم فرش می شوید. این تفاوت ها معمولا بین نوع بافت، پاخور بودن، جنس نخ، استحکام و دوام و ظاهر آن می باشد. در ادامه به بررسی هر یک از این تفاوت ها به صورت جداگانه پرداخته می شود.
استحکام فرش فانتزی و گلیم فرش
همانطور که در ابتدای مقاله ذکر شد فرش گلیم از تنیدن تارو پود به یکدیگر بافته می شود. از این روگلیم فرش نسبت به دیگر بافته ها دارای دوام و استحکام بالاتری بوده و برخلاف فرش های فانتزی بدون پرز است. یکی از علت های سبک بودن گلیم فرش بدون پرز بودن این محصول زیبا می باشد.
عدم استفاده از پرز در بافت گلیم فرش موجب شده تا در مقایسه با فرش های فانتزی که در انواع تراکم ها و استفاده از نخ خاب دارای استحکام کمتری باشند.
گلیم فرش ها نسبت به فرش های فانتزی داری ضخامت کمتری بوده و اگر در معرض آسیب هایی قرار بگیرند نسبت به فرش های فانتزی زودتر واکنش نشان داده و آسیب می بینند.
نوع بافت گلیم فرش و فرش فانتزی
شاید در روستا و زندگی عشایر بافت گلیم فرش را دیده باشید، برای بافت این کف پوش زیبا یک تار و یک پود را از زیر و روی یکدیگر رد می کنند البته نخ پود ضخیم تر از نخ تار است. این مدل بافت تا انتهای گلیم با طرح های خاص و هدفمند انجام می شود. ولی در فرش های فانتزی علاوه بر تارو پود، نخ خاب در بافت فرش نقش اصلی را دارد، این نخ به شکل گره های فرش دستبافت زده می شود، اما مانند گره اصلی نیست و نوع بافت فرش ماشینی فانتزی نسبت به گلیم فرش پیشرفته و بهتر است.
پاخور گلیم فرش و فرش فانتزی
پاخور بودن در این مطلب به دو موضوع اشاره دارد که عبارتند از؛
ماندن جای پا روی فرش
همانطور که گفته شد گلیم فرش دارای خاب نیست و ضخامت کمی نسبت به دیگر فرش ها دارد. این موضوع موجب شده تا جای پا به علت نازک بودن گلیم روی آن باقی نماند. ولی در فرش های فانتزی ارتفاع خاب فرش نسبت به گلیم بیشتر است و جای پا به خوبی باقی می ماند. و برای حذف جای پا باید هر چند وقت یکبار با برس جارو برقی در جهت مخالف روی آن جارو بکشید.
لطافت و نرمی
نرمی و لطافت در فرش های ماشینی و فانتزی قطعا بیشتر از گلیم فرش است. فرش های مدرن و فانتزی به صورت 700 شانه با ضخامت 11 میلی متر تولید می شوند که نسبت به گلیم فرش که ضخامتی حدود 3 میلی متر دارند، نرم و لطیف تر هستند. و در زمان مقایسه نرمی و لطافت بین فرش فانتزی و گلیم فرش قطعا بالاترین ریسک و رتبه با فرش های فانتزی است.
نخ فرش فانتزی و گلیم فرش
به صورت دقیق نمی توان ادعا کرد که این دو فرش از نظر جنس نخ با هم متفاوت هستند، چون بیشتر شرکت های تولید کننده فرش ماشینی در این مورد متفاوت عمل می کنند.
ولی به طور کلی شرکت های فرش ماشینی برای تولید انواع گلیم فرش از نخ های ساده بی سی اف استفاده می کنند. نخ های بی سی اف مناسب ترین گزینه برای تولید گلیم فرش بوده و در صنعت فرش بسیار پر مصرف بوده است. به مرور و با پا به عرصه گذاشتن نخ های متنوع و دارای استحکام گلیم فرش ها با نخ های متنوع و در درجه های مختلف تولید و به بازار عرضه شدند. ولی انواع فرش های ماشینی فانتزی در بافت آن از نخ خاب استفاده می شود و قطعا نخ خاب باید دارای کیفیت بالایی باشد. این موضوع باعث شده تا در بافت فرش های ماشینی فانتزی از نخ هایی مانند پلی پروپیلن و پلی استر استفاده شود که دارای استحکام و مقاومت بالایی بوده، همچنین ضد حساسیت و بدون پرز هستند.
تفاوت ظاهری فرش فانتزی و گلیم فرش
فرش های فانتزی در انواع مختلفی مانند شگی( پرزبلند)، کودک، سه بعدی و شنل تولید می شود. این فرش ها نسبت به گلیم فرش دارای طرح های پیچیده تر و جذاب تری هستند، اما گلیم فرش ها در طرح های سه بعدی و هندسی تولید می شود.
در فرش های فانتزی معمولا طرح های کودکانه و تصاویر انیمیشن و سه بعدی وجود دارد، ولی در گلیم فرش نهایت طرح خاص و پیچیده گل و بوته است.