مشخصات فنی فرش های ماشینی :
فرش های ماشینی هر کدام به نوبه خود دارای مشخصات فنی خاص خود هستند. و معمولا مشخصات فنی فرش در پشت آن در یک برگه چسبانده می شود.در این مقاله قصد داریم در مورد مشخصات فنی فرش های ماشینی نکات جذابی را بیان کنیم،خالی از لطف نیست تا انتهای مقاله با همراه باشید.
مشخصات فنی فرش های ماشینی :
فرش های ماشینی هر کدام دارای مشخصاتی است که عبارتند از؛
تراکم فرش :هر تخته فرش دارای دو نوع تراکم طولی و عرضی است.
تراکم عرضی فرش :به میزان و تعداد گره ها در یک متر مربع در عرض فرش را شانه می گویند.به عنوان نمونه فرش های 350 شانه در هر متر مربع 350 گره می باشد.رایج ترین شانه ها در فرش های ماشینی عبارتند از؛500،220،320،280،350،400،440
تراکم طولی فرش :
تعداد گره ها در یک متر مربع طولی را تراکم طولی می گویند.به عنوان نمونه تراکم 500 یعنی در هر متر مربع 500 گره بافته شده است.رایج ترین تراکم طولی عبارتند از؛ 300،400،500،600،700،800،900 و 1000 می باشد.البته تراکم طولی در فرش ها و بافت های مختلف بسیار متفاوت است.
تعداد گره رنگ در یک متر مربع فرش :
نحوه محاسبه تعداد گره ها در عرض معادل 500 گره و در طول معادل 1000 گره است.و تعداد ریشه ها در یک مترمربع معادل 500/00 می باشد.
مواد اولیه مصرفی در فرش ایرانیان :
در بافت فرش از سه نوع نخ استفاده می شود که عبارتند از؛ نخ پرز، نخ تار و نخ پود
نخ پرز یا رنگ :
برای بافت فرش از گره استفاده می شود که گره ها به صورت یو به دور نخ تار قرار می گیرد.این نخ دارای تنوع بالایی است و بیشتر از الیاف تمام آکریلیک و یا ترکیبی از آکریلیک و پلی پروپیلن استفاده می شود و یا نخ های صد در صد پلی پروپیلن یا بی سی اف
نخ تار فرش ماشینی :
از مهمترین عواملی که در کیفیت و استحکام فرش تاثیر بسزایی دارد، نخ تار فرش است که معمولا از جنس پنبه پلی استر است که بیشتر در فرش های آکریلیک استفاده می شود،بعضی از شرکت ها نیز به علت ارزانی در نخ تار از نخ های بی سی اف و یا پلی پروپیلن استفاده می کنند.
درجه بندی فرش های تکمیل شده ماشینی :
فرش های ماشینی بعد از تکمیل به درجات مختلفی بسته به نوع الیاف به کار رفته در آن دسته بندی می شود که عبارتند از؛
قالی های درجه یک :قالی درجه یک تکرار سیلندر ندارد.نقشه و اندازه فرش کامل و بدون عیب است،اختلاف طول فرش استاندارد است و با میزان استاندارد حدود 5+- اختلاف دارد.در قالی های درجه یک میزان آهار استاندارد و اندازه است.زیر دست قالی عالی است.ارتفاع خاب در فرش درج یک 10 میلی متر است.و این ارتفاع در کل سطح فرش یکسان است.فرش های درجه یک تیغ وردگی ندارند،نخ خاب اضافی و همچنین کسری خاب ندارند.در فرش های درجه یک رفویی غیر قابل رویت است و وصله ندارد.خاب سوختگی و پارگی نخ خاب سرتاسری ندارند.در این فرش ها به هیچ عنوان اشتباه در طراحی،پارگی تار و روزدگی آهار مشاهده نمی شود.و قلاب خوردگی در پشت فرش و همچنین خرابی در قسمت ساده بافی و زیگزاگ و ریشه اصلا به چشم نمی آید.
قالی درجه یک و نیم :
بعضی از فرش های ماشینی بعد از تکمیل در دسته فرش های یکو نیم قرار می گیرد و مشخصات خاص خود را دارد که عبارتند از؛
مشاهده تکرار سیلندر در 1 سانتی متر یا دو کارت،اندازه قالی استاندارد است و با اندازه استاندارد حدود 5% اختلاف دارد.زیر دست قالی خوب است و نقشه و طرح مشکلی ندارد. میزان آهار مصرفی در این فرش ها استاندارد و اندازه است.ارتفاع خاب و اختلاف آن در سطح فرش 20% است.در این فرش ها تیغ خوردگی مشاهده نمی شود.و کسری خاب در بالاترین میزان حدود 3 میلی متر در قسمت ساده و در قسمت طرح و زمینه فرش حدود 5 میلی متر است.در فرش های درجه یک و نیم به هیچ عنوان خاب سوختگی و پارگی و سوراخ دیده نمی شود.و حداکثر 10 سانتی متر رفو دارد.و نهایت 4 ردیف پارگی نخ سرتاسری وجود دارد.در این فرش ها وصله و روزدگی آهار در سطح فرش مشاهده نمی شود.تا 3 ردیف اشتباه طراحی وجود دارد و تا 3 ردیف خرابی کارت یا ساده بافت مشاهده می شود.در پشت فرش میزان کمی قلاب خوردگی مشاهده می شود و ریشه و زیگزاگ بدون هیچ گونه عیب و نقصی است.
فرش های درجه دو :
فرش های درجه دو دارای مشخصه های خاصی هستند که عبارتند از؛
در این فرش ها جابجایی نقشه بسیار کم است و تا 5 سانتی متر تکرار سیلندر دیده می شود.زیردست فرش قابل قبول است. اختلاف طول فرش در مقایسه با میزان استاندارد حدود 10% است.میزان آهار مصرفی در هر مترمربع قابل قبول است.ارتفاع خاب حدود 4 میلی متر است.و اختلاف ارتفاع خاب در سطح قالی 50% نایکنواختی است.در فرش های ماشینی درجه دو تیغ خوردگی به میزان کمی دیده می شود.1 سانتی متر کسری خاب در عرض و 10 رشته پارگی سرتاسری نخ خاب در فرش دیده می شود.میزان کمی خاب سوختگی و 15 سانتی متر رفو در این فرش ها قابل مشاهده است. میزان روزدگی آهار بسیار کم و وصله ندارد.نخ تار به قطر 5 سانتی متر پاره شده و در پشت فرش قلاب خوردگی مشاهده می شود.ریشه و زیگزاگ کمی عیب دارد.
فرش های درجه سه :
فرش های درجه سه نیز خصوصیات و ویژگی های خاص و منحصر به فرد خود را دارند که عبارتند از؛
از 10 کارت بیشتر یا5 سانتی متر تکرارسیلندر، جابه جای در نقشه زیاد است.زیر دست فرش قابل قبول است.اختلاف طول با حد استاندارد حدود35% است.میزان آهار مصرفی در هر مترمربع قابل قبول است.اختلاف ارتفاع خاب حدود 4 سانتی متر است و اختلاف در سطح خاب حدود 50% است، دارای میزان کمی تیغ خوردگی و 1 سانتی مترکسری خاب است.حدود 10خط سرتاسری نخ خاب اضافی در این فرش ها مشاهده می شود.خاب سوختگی زیاد است و بیش از 7 ردیف پارگی نخ خاب سرتاسری وجود دارد.وصله در این فرش ها کم است اما روزدگی آهار مشاهده می شود.اما پارگی و سوراخ در این فرش ها مشاهده نمی شود.در طراحی از 6 ردیف بیشتر اشتباه طراحی و کارت ساده وجود دارد.پشت فرش سرتاسر قلا خوردگی به چشم می خورد.ریشه و زیگزاگ کمی عیب دارد.
فرش های درجه چهار:
فرش های که اختلاف طولی آن از عدد 25% فراتر رود در دسته فرش های درجه چهار قرار گرفته و بیشتر به صورت پادری، پشتی در این ابعاد بریده می شود؛
90*70 سانتی متر،75*50 سانتی متر
ابعاد پشتی :
75*100 سانتی متر ،70* 70 سانتی متر
فرش های درجه پنج :
فرش هایی که عرض آنها نسبت به استاندارد کمتر باشد، در دسته فرش های درجه پنج و ضایعات محسوب می شود.
فرش ها و قالی هایی ماشینی که مخصوص صادرات است، دارای برچسب اطلاعات می باشد، که فرش ایرانیان این اطلاعات را دارد، این اطلاعات عبارتند از؛
ابعاد: فرش های ماشینی به هر شکل و اندازه ای که فرروخته می شود باید دارای اندازه و متراژ مشخص و همچنین تلرانس 1.5 سانتی متر باشد.
ساخت :در برچسب فرش حتما باید ذکر شود که کالا از چه نوع کفپوشی است و با کدام دستگاه تولید شده است.
مشخص نمودن میزان الیاف : میزان الیاف مصرفی در فرش باید به درصد ذکر شود.و اگر الیاف مصنوعی است حتما باید نام کامل آن به فارسی و لاتین و میزان و درصد آن مشخص شود.در صورتی که در یک فرش چند نوع الیاف استفاده شود باید حتما در برچسب میزان آن و همچنین تلرانس آن ذکر شود.در محاسبات نباید میزان مواد ناخالص نسبت به کل وزن فرش از 3% تجاوز کند.
راهنمای شستشو :
دستور العمل شستشو و نوع مواد مناسب برای شستشو باید حتما ذکر شود.
روش برچسب زنی : تولید کننده فرش باید تمام خصوصیات و ویژگی های ذکر شده را در روی برچسب کفپوش نصب و حتما باید خوانا باشد.با حروف مشخص و با یک رنگ ثابت و اندازه حروف باید به یک میزان باشد.
خصوصیات فرش ماشینی پشمی :
فرش های پشمی ماشینی فرش هایی هستند که در تولید آن از سه نوع نخ استفاده شده است که عبارتند از ؛
جنس نخ تار یا بوم از پنبه صد در صد،نخ پود از جنس کنف یا جوت صد در صد، نخ پرز از پشم صد در صد خالص نو و ضد بید علاوه بر نخ های ذکر شده از نخ های دیگری در تولید فرش استفاده می شود.اما عمده ترین نخ های مصرفی همان نخ های ذکر شده است.
خصوصیا بافت :
از مهمترین خصوصیات و ویژگی های فرش می توان به تراکم تاری و پودی آن اشاره کرد.در فرش های ماشینی هرچه تراکم بالاتر باشد کیفیت و بالطبع قیمت نیز بالاتر است.
ابعاد فرش :
ابعاد پیشنهادی برای فرش های ماشینی عبارتند از ؛
200*125 سانتی متر 300*400 سانتی متر
100*400 سانتی متر 250*350 سانتی متر
100*300 سانتی متر 200*300 سانتی متر
150*450 سانتی متر 150*225 سانتی متر
چسب خشک :
میزان چشب خشک در پشت فرش نباید از 5% وزنی تجاوز و بالاتر باشد.
ریشه فرش :
ریشه و الیاف فرش معمولا از پنبه صد در صد است.ارتفاع ریشه ها از حاشیه 8 سانتی متر می باشد و تراکم ریشه ها در 10 سانتی متر 50 عدد است و تعداد بخیه ها در 10 سانتی متر نیز 20 عدد می باشد،همچنین نخ دوخت، نمره و جنس آن پیشنهادی است.
عیوب فرش :
در زمان بازررسی و آزمون های مشاهداتی فرش باید عاری از هرگونه عیبی باشد در غیر این صورت فرش درجه یک شناخته نمی شود.این عیوب عبارتند از؛
تاب خوردگی،شکستگی،رفوی قابل مشاهده،پارگی نخ تارو پود، تراش نامساوی،سایه روشن موضعی در سطح فرش،سوختگی چسب در پشت فرش و تغییر رنگ آن،سرکجی کناره های فرش و پشت ریختگی
خصوصیات فرش های ماشینی آکریلیک :
نخ هایی که در فرش های آکریلیک استفاده می شوند معمولا در نخ تار از نخ های صددر صد پنبه، نخ پود نخ صد در صدجوت یا کنف و نخ خاب از نخ های صد در صد آکریلیک و نخ ریشه در بیشتر اوقات از پنبه صد در صد است.معمولا نخ دوخت زیگزاگ ،ریشه فرش از آکریلیک یا نخ دوخت نایلونی است.
درجه رنگ و ثبات آن بسته به عوامل متعددی از جمله عوامل مکانیکی، شیمیایی و فیزیکی و مطابق با جدول فرش های ماشینی پشمی است.
خصوصیات مهم بافت مطابق استاندارد:
اگر تراکم در بافت فرش ها تغییر کند، باید ظرافت آن نیز تغییر کند و میزان نیروی لازم برای خروج پرز از فرش 8/5نیوتن است. در این فرش ها برگشت پذیری بعد از فشار و به ضخامت اولیه حدود 72% است.
ابعاد فرش البته با احتساب تلرانس در طول و عرض عبارتند از ؛
2400*300 سانتی متر 100*2400 سانتی متر
250*2350 سانتی متر 100*02300 سانتی متر
2300*200 سانتی متر 100*2180 سانتی متر
مقایسه فرش صد در صد آکریلیک با ترکیبی از فرش های بی سی اف :
فرش های آمریلیک دارای دوام و استحکام بیشتری هستند.
از لحاظ آبرفتگی فرش های آکریلیک به میزان ناچیزی دچار آبرفتگی می شوند.اما فرش های نامرغوب و بی کیفیت به میزان چشمگیری آبرفت دارند.
فرش های آکریلیک در برابر حرارت نسبت به فرش های بی سی اف دارای توان مقاومتی و حرارتی بالای هستند.
فرش های آکریلیک به هیچ عنوان در طبیع جذب نمی شود اما فرش های بی سی اف در فضا و طبیعت پراکنده و به مرور جذب می شود.
از لحاظ ظاهری و زیبایی فرش های آکریلیک به مرور و خیلی کم دچار تغییر حالت می شود.اما فرش های بی سی اف کاملا برعکس فرش های آکریلیک هستند و به مرور تغییرات چشمگیری می دهند.
گفتار پایانی :
دوستان و همراهان عزیز در این مقاله در مورد مشخصات فنی فرش های ماشینی نکات جذاب و جالبی بیان شد،امیدوارم این مطالب برای شما مفید و سازنده باشد،شما با مطالعه این مشخصات فنی می توانید در هر نمایشگاه و فروشگاهی بهترین فرش ماشینی را تهیه و از خرید خود لذت ببرید.